PRACA ORYGINALNA
Właściwości gleb oraz stan odżywienia osłabionych drzewostanów świerkowych w Masywie Śnieżnika w Sudetach Wschodnich
1
Department of Ecology and Silviculture, Faculty of Forestry, Agriculture University in Kraków, Al. 29-listopada 46, 31-425 Krakow, Poland
Data nadesłania: 27-06-2019
Data akceptacji: 06-02-2020
Data publikacji online: 19-05-2020
Data publikacji: 19-05-2020
Soil Sci. Ann., 2020, 71(1), 55-65
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Proces rozpadu monokultur świerkowych zachodzi na dużych obszarach we wszystkich strefach wysokościowych terenów górskich w Polsce od lat 80-tych. Proces ten przyspieszył osiągając dramatyczne tempo w XXI wieku. Celem niniejszej pracy było określenie przyczyn znacznego osłabienia drzewostanów świerkowych w Masywie Śnieżnika w 2005 roku oraz ewentualnie zaproponowanie stosownego nawożenia uzupełniającego. Badania prowadzono w Sudetach Wschodnich w górnej części Masywu Śnieżnika, w Nadleśnictwie Lądek Zdrój gdzie drzewostany świerkowe charakteryzowały się zróżnicowanym stanem osłabienia. Próbki gleb i igieł zostały pobrane do podstawowych analiz laboratoryjnych. Silnie osłabione drzewostany świerkowe występowały na ubogich Haplic Podzols, wykształconych z gnejsów, wykazujących silny deficyt magnezu. Drzewostany świerkowe niewykazujące wyraźnych objawów osłabienia występowały głównie na Dystric Cambisols wykształconych z łupków łyszczykowych, które były lepiej zaopatrzone w magnez. Badanie gleb i igieł wskazują, że osłabienie drzewostanów świerkowych w Masywie Śnieżnika związane jest z deficytem magnezu, a gleby silnie osłabionych drzewostanów wymagają nawożenia magnezytem.
REFERENCJE (56)
1.
Brække, F.H., Salih N., 2002. Reliability of foliar analyses of Norway spruce stands in a Nordic gradient. Silva Fennica 36(2), 489–504. https://doi.org/10.14214/sf.54....
2.
Bruchwald, A., Dmyterko, E., 2010. Forests of the Silesian and Żywiec Beskids - threats, hope. IBL Sękocin Stary, 88 pp. (in Polish).
3.
Cape, J.N., Freer-Smith, P.H., Paterson, I.S., Parkinson, J.A., Wolfenden, J., 1990. The nutritional status of Picea abies (L.) Karst. Across Europe, and implications for forest decline. Trees 4, 211–224. https://doi.org/10.1007/BF0022....
4.
Castellano, M.J., Lewis, D.B., Kaye, J.P., 2013. Response of soil nitrogen retention to the interactiveeffects of soil texture, hydrology, and organic matter. Journal Geophysics Research Biogeoscience 118, 280–290. https://doi.org/10.1002/jgrg.2....
5.
Dise, N.B., Rothwella, J.J., Gauci, V., van der Salm, C., de Vries, W., 2009. Predicting dissolved inorganic nitrogen leaching in European forests using two independent databases. Science of the Total Environment 407, 1798–1808. https://doi: 10.1016/j.scitotenv.2008.11.003.
6.
Elfving, B., Tegnhammar, L., 1996. Trends of tree growth in Swedish forests 1953+1992: an analysis based on sample trees from the National Forestry Inventory. Scandinavian Journal of Forest Research 11, 26–37. https://doi.org/10.1080/028275....
7.
Ende, H.P., Evers, F.H., 1997. Visual magnesium deficiency symptoms (coniferous, deciduous trees) and threshold values (foliar, soil). [In:] Hüttl, R.F., Schaaf, W., (Eds), Magnesium Deficiency in Forest Ecosystems. Kluwer Academic Publishers, 3–21.
8.
Filipiak, M., Ufnalski, K., 2004. Growth Reaction of European Silver Fir [Abies alba Mill.] Associated with Air Quality Improvement in the Sudeten Mountains. Polish Journal of Environmental Studies 13(3), 267–273.
9.
Flückiger, W., Braun, S., 1999. Nitrogen and its effects on growth, nutrient status and parasite attacks in Beech and Norway spruce. Water Air and Soil Pollution 116, 99–110. https://doi.org/10.1023/A:1005....
10.
Frąckiewicz, W., Teisseyre, H., 1977. Provide polish title (Explanations to the detailed geological map of the Sudetes). Międzygórze 1:25 000, Warszawa IGWG (in Polish).
11.
Fürst, A., Smidt, S., Herman, F., 2003. Monitoring the impact of sulphur with the Austrian bioindicator grid. Environmental Pollution 125, 13–19. https://doi.org/10.1016/S0269-....
12.
Grodzki, W., 1998. Selected stress symptoms in the Norway spruce stands of the Western Sudety Mountains in the aspect of the effect of the abiotic factors and the larch bud moth Zeiraphera griseana Hb. (Lepidoptera: Totricidae) outbreak. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa Seria A 848, 127–155.
13.
Gundersen, P., 1995. Nitrogen deposition and leaching in European forest - preliminary results from a data compilation. Water Air and Soil Pollution 85, 1179–1184. https://doi.org/10.1007/BF0047....
14.
Instrukcja Ochrony Lasów (Forest Protection Instruction), 2004. CILP. Warszawa, 124 pp.
15.
IUSS Working Group WRB (2015) World Reference Base for Soil Resources 2014, Update 2015. International Soil Classification System for Naming Soil and Creating Legends for Soil Maps. World Soil Resources Reports No. 106, Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), Rome, 190 pp.
16.
Januszek, K., 1992. Enzymatic activity of epihumus horizon of selected spruce soils of the Western Sudetes and Tatra Mountains. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie 269(22), 81–101 (in Polish).
17.
Jonard, M.A. et al., 2015. Tree mineral nutrition is deteriorating in Europe. Global Change Biology 21, 418–430. https://doi.org/10.1111/gcb.12....
18.
Kabała, C., 1998. Properties of soils at the forest decay area in Izerskie Mountains (West Sudety Mts.). Roczniki Gleboznawczce – Soil Science Annual 49(3/4), 119–134.
19.
Kabała, C., et al., 2019. Polish Soil Classification, 6th edition – principles, classification scheme and correlations. Soil Science Annual 70(2), 71–97.
20.
Kaupenjohann, M., 1997. Tree nutrition. [In:] Hüttl, R.F., Schaaf, W. (Eds), Magnesium Deficiency in Forest Ecosystems. Kluwer Academic Publishers, 275–298.
21.
Klasyfikacja Gleb Leśnych Polski (Clasification of Polish Forest Soils), 2000. CILP, Warszawa, 122 pp.
22.
Kowalik, P., 2007. Outline of land physics. Gdansk University of Technology Publisher, Gdańsk, 119 pp.
23.
Kramer, R., Erdei, G., 1959. Primenenie metoda opredeleniâ aktivnosti fosfatazy v agrohimičeskih issledovaniâh (Method for determining phosphatase activity in Czech agricultural soils). Počvoved 9, 99–102.
24.
Małek, S., 2010. Nutrient fluxes in planted Norway spruce stands of different age.
26.
Małek, S., Januszek, K., Keeton, W.S., Barszcz, J., Kroczek, M., Błońska, E., Wasnic, T., 2014. Preliminary Effects of Fertilization on Ecochemical Soil Condition in Mature Spruce Stands Experiencing Dieback in the Beskid Śląski and Żywiecki Mountains, Poland. Water Air Soil Pollution 225, 1971. https://doi.org/10.1007/s11270....
27.
Marschner, H., 1995. Mineral nutrition of higher plants. Second Edition. Academic Press, 672 pp.
28.
McNulty, S.G., Aber, J.D., Newman, S.D., 1996. Nitrogen saturation in a high elevation spruce-fir stand. Forest Ecology and Management 84, 109–121. https://doi.org/10.1016/0378-1....
29.
Mellert, K.H., Göttlein, A., 2012. Comparison of new foliar nutrient thresholds derived from van den Burg’s literature compilation with established central European references. European Journal of Forest Research 131, 1461–1472. https://doi.org/10.1007/s10342....
30.
Mengel, K., Kirby, E. A., 1983. Podstawy żywienia roślin (Basics of plant nutrition). PWRiL, Warszawa, 526 pp. (in Polish).
31.
Migoń, P., 1996. Outline of geomorphological development of the Śnieżnik Massif. [In:] Jahn, A., Kozłowski, S., Pulina, M. (Eds), Śnieżnik Massif. changes in the natural environment. PAE, Wrocław, 35–45 (in Polish).
32.
Modrzyński, J., 2003. Defoliation of older Norway spruce (Picea abies /L/ Karst.) stands in the Polish Sudety and Carpathian mountains. Forest Ecology and Management 181, 289–299. https://doi.org/ 10.1016/S0378-1127(02)00657-6.
33.
Nihlgård, B., 1985. The ammonium hyphothesis: An additional explanatation to the forest dieback in Europe. Ambio 14(1), 2–8.
34.
Novotnỳ, R., Lomskỳ, B., Šrámek, V., 2018. Changes in phosphorus supply in young spruce stands in the Lužické, the Jizerské and the Orlické Mts. in the Czech Republic during the 2004-2014 period. European Journal of Forest Research 137(6), 879–894. https://doi.org/10.1007/s10342....
35.
Nowosielski, O., 1968. Metody oznaczania potrzeb nawożenia (Methods for determining the need for fertilization). PWRiL Warszawa, 310 pp. (in Polish).
36.
Oren, R., Schulze, E.D., 1989. Nutritional disharmony and Forest decline: a conceptual model. [In:] Schulze, E.D., Lange, O.L., Oren, R. (Eds), Forest Decline and Air Pollution. Ecological Studies, Springer, Berlin, 425-443.
37.
Ostrowska, A., Gawlinski, S., Szczubiałka, Z., 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin (Methods of analysis and assessment of soil and plant properties). Environmental Protection Institute, Warszawa, 333 pp. (in Polish).
38.
Procedure for soil analysis 1995. ISRIC, FAO. Technical Paper 9. Ed. L.P. van Reeuwijk. Fifth edition, Wageningen.
39.
Rennenberg, H., Dannemann, M., 2015. Nitrogen Nutrition of Trees in Temperate Forests - The Significance of Nitrogen Availability in the Pedosphere and Atmosphere. Forests 6, 2820–2835. https://doi.org/10.3390/f60828....
40.
Rosén, K., Gundersen, P., Tegnhammar, L., Johansson, M., Frogner, T., 1992. Nitrogen enrichment of nordic forest ecosystems - the concept of critical loads. Ambio 21, 363–368.
41.
Saarsalmi, A., Tamminen, P., 2005. Boron, phosphorus and nitrogen fertilization in Norway spruce stands suffering from growth disturbances. Silva Fennica 39(3), 351–364. https://doi.org/ 10.14214/sf.373.
42.
Simončič, P., Kalan, P., 1996. Annual pattern of sulphur content in Spruce needles from heavily and less polluted areas. Phyton (Horn, Austria) 36(3), 81-84.
43.
Slovik, S., 1997. Tree physiology. [In:] Hüttl, R.F., Schaaf, W. (Eds), Magnesium Deficiency in Forest Ecosystems. Kluwer Academic Publishers, 101–214.
44.
Spiecker, H., 1999. Overview of recent growth trends in European forest. Water Air and Soil Pollution 116, 33–46. https://doi.org/10.1023/A:1005....
45.
Stefan, K., Fürst, A., Hacker, R., Bartels, U., 1997. Forest foliar condition in Europe. Results of large-scale foliar chemistry surveys. European Commission—United Nations/Economic Commission for Europe, Brussels, 95 pp.
46.
Tabatabai, M.A., Bremner, J.M., 1969. Use of p-nitrophenol phosphate for assay of soil phosphatase activity. Soil Biology and Biochemistry 1, 301–307.
47.
Thelin, G., 2000. Nutrient imbalance in Norway spruce. Doctoral Dissertation, Department of Ecology, Plant Ecology, Lund University, Sweden, 50 pp.
48.
Tyler, G., 1975. Haevy metals pollution, phosphatase activity, and mineralization of organic phosphorus in forest soil. Soil Biology and Biochemistry 8, 327–332.
49.
Vacek, S., Bilek, L., Schwarz, O., Hejcmanová, P., Mikeska, M., 2013. Effect of Air Pollution on the Health Status of Spruce Stands: A case Study in the Krkonoše Mountains. Czech Republic. Mountain Research and Development 33(1), 40–50. https://doi.org/10.1659/MRD-JO....
50.
Van Reeuwijk, L.P. 2002. Procedures for Soil Analysis, 6th edn. Wageningen: ISRIC.
51.
Vavřiček, D., Samec, P., Šimková, P., 2005. Soil properties as component of predisposition factors of Norway spruce forest decline in the Hanušovická highland mountain zone. Journal of Forest Science 51(12), 527–538. https://doi.org/10.17221/4585-....
52.
Veresoglou, S.D., Peñuelas, J., Fischer, R., Rautio, P., Sardans, J., Merilä, P., Tabakovic-Tosic, M., Rillig, M.C., 2014. Exploring continental-scale stand health - N:P ratio relationships for European forests. New Phytologist 202, 422–430. https://doi.org/10.1111/nph.12....
53.
Vottová, D., 2003. Trends in sulphur and nitrogen deposition fluxes in the GEOMON network, Czech Republic, between 1994 and 2000. Water Air and Soil Pollution 150, 73–87. https://doi.org/10.1023/A:1026....
54.
Waluk, J., 1973. Laboratory of soil mechanics. Wrocław University of Technology, 163pp.
55.
Zottl, H.W., 1990. Ernährung und Düngung der Fichte (Nutrition and fertilization of spruce). Forstw Cbl 109, 130–137.
56.
Zwoliński, J., 2003. Risk assessment of air pollution impacts on spruce forests in the Silesian Beskid Mountains. Forest Research Papers 951, 53–68.
| eISSN: | 2300-4975 |
| ISSN: | 2300-4967 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
