PL EN
PRACA ORYGINALNA
Wybrane właściwości fizyczne i wodne mad w kontekście ich podatności na degradację odwodnieniową
 
Więcej
Ukryj
1
Department of Soil Science and Microbiology, Poznań University of Life Sciences, Polska
 
 
Data nadesłania: 22-06-2022
 
 
Data ostatniej rewizji: 14-09-2022
 
 
Data akceptacji: 25-10-2022
 
 
Data publikacji online: 25-10-2022
 
 
Data publikacji: 25-11-2022
 
 
Autor do korespondencji
Zbigniew Kaczmarek   

Department of Soil Science and Microbiology, Poznań University of Life Sciences, Szydłowska 50, 60-656, Poznań, Polska
 
 
Soil Sci. Ann., 2022, 73(3)156063
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Pod względem wzajemnego układu poszczególnych właściwości, mady są glebami nieprzewidywalnymi i nie wpisują się w najczęściej stwierdzane w glebach uprawnych prawidłowości. Często gęstość gleby nie wzrasta w nich wraz ze wzrostem głębokości pobrania próbki, a zawartość węgla w endopedonach rozkłada się nieregularnie, zgodnie z jakością nanosów aluwialnych. Gleby te mogą w różny sposób reagować na obniżanie się zwierciadła wód gruntowych, a szczególnie dotyczy to mad lekkich i bardzo lekkich. W pracy przedstawiono wybrane właściwości fizyczne i wodne mad lekkich pradoliny środkowej Warty (środkowa Polska, okolice Koła). Wykonano siedem profili glebowych. Opisano budowę morfologiczną gleb oraz ich klasyfikację systematyczną i użytkową. Były to: mady właściwe próchniczne, mady czarnoziemne oraz mady czarnoziemne rdzawe. Badane gleby zajęte były przez użytki zielone IV i V klasy bonitacyjnej. Oznaczono: uziarnienie, zawartość materii organicznej, węgla i azotu ogólnego, odczyn, gęstość gleby oraz fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, wilgotność przy poszczególnych potencjałach wiązania wody przez glebę, potencjalną i efektywną retencję użyteczną oraz odczyn w H2O i w 1M KCl. Na większość z oznaczonych parametrów silnie oddziaływała aluwialna geneza badanych gleb, a konkretnie rodzaj i charakter nanosów rzecznych, które budowały poszczególne poziomy genetyczne, niemniej można uznać je za charakterystyczne dla gleb uprawnych o zbliżonym uziarnieniu, występujących na Niżu Środkowopolskim. Określono podatność tych gleb na kopalnianą degradację odwodnieniową, z uwagi na ich usytuowanie w marginalnej strefie leja depresji odkrywki kopalnianej węgla brunatnego „Drzewce”. Stwierdzono, że poziomy wierzchnie tych gleb uległy w przeszłości decesji wskutek ich naturalnego, uprawowego oraz melioracyjnego odwodnienia i nie mogą podlegać odwodnieniowej kopalnianej degradacji produktywności.
 
REFERENCJE (24)
1.
Brandyk, T., 1988. Characteristic water reserves in some alluvial soils of the Vistula estuary). Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual 39(1), 29–40. (in Polish with English abstract).
 
2.
Blake, G.R., Hartge, K.H., 1986. Particle density. In: Klute A. (Eds.) Methods of soil analysis. Part 1. 2nd ed. Agronomy Monograph 9 ASA and SSSA, Madison, Wi. 377–382.
 
3.
Czyż, H., Malinowski, R., Kitczak, T., Przybyszewski, A., 2013. Chemical Characteristics of Soils and Vegetation Cover of Grasslands in the Warta Estuary Valley. Rocznik Ochrona Środowiska - Annual Set The Environment Protection 15, 694–713. (in Polish with English abstract).
 
4.
Falkowski, T., 2015. Analysis of the geological conditions of habitats diversity formation in the river valleys of Polish Lowland area. Przegląd Naukowy – Inżynieria i Kształtowanie Środowiska - Scientific Review – Engineering and Environmental Sciences 70, 342–349. (in Polish with English abstract).
 
5.
Gajewski, P., Kaczmarek, Z., 2021. Selected properties of soils located within the depression cone of a planned excavation of the Drzewce open cast pit (central Poland). Soil Science Annual 72(3), 1–10. https://doi.org/10.37501/soils....
 
6.
Grimshaw, H.M., Allen, S.E., Parkinson, J.A., 1989. Chemical Analysis of Ecological Materials. 2nd. Ed. Blackwell Scientific Publications, London, 81 pp.
 
7.
Kabała, C., 2014. Classification of Polish Soils – current state and further development. Soil Science Annual 65(2), 91–98. (in Polish with English abstract) https://doi.org/10.2478/ssa-20....
 
8.
Kabała, C., Świtoniak, M., Charzyński, P., 2016. Correlation between the Polish Soil Classification (2011) and international classification System World Reference Base for Soil Resources (2015). Soil Science Annual 67(2), 88–100. (in Polish with English abstract) https://doi.org/10.1515/ssa-20....
 
9.
Kabała C. et al., 2019. Polish Soil Classification, 6th edition – principles, classification scheme and correlations. Soil Science Annual 70(2), 71–97. https://doi.org/10.2478/ssa-20....
 
10.
Klute, A., 1986. Water retention: laboratory methods. In: A. Klute (Eds.) Methods of soil analysis. Part 1. Physical and mineralogical methods. American Society of Agronomy–Soil Science Society of America, Madison, Wi., 635–662.
 
11.
Klute, A., Dirksen, C., 1986. Hydraulic conducticity and difusivity: laboratory methods. In: Klute A. (Eds.). Methods of Soil Analysis, Part 1: Physical and Mineralogical Methods. 2nd Agronomy Monograph 9, ASA and SSSA, Madison, WI, 687–734.
 
12.
Krogulec, B., 1994. Wpływ metodyki badań na otrzymywane wartości współczynnika filtracji osadów słabo przepuszczalnych. Przegląd Geologiczny 42(4), 276–279. (in Polish).
 
13.
Laskowski, S., Szozda, B., 1985. Some chemical properties of Odra river alluvial soils in environs of the Przychowa village. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual 36(3), 27–40. (in Polish with English abstract).
 
14.
Łyczko, W., Olszewska, B., Pływaczyk, L., 2007. Changes in water reserves in alluvial soils of Odra River Valley in Malczyce area during vegetation period of 2005. Acta Scientiarum Polonorum, Formatio Circumiectus 6(4), 25–36. (in Polish with English abstract).
 
15.
Mocek A., Drzymała S., 2010. Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. UP Poznań, 418 pp. (in Polish).
 
16.
Owczarzak, W., Mocek, A., Kaczmarek, Z., Gajewski, P., 2008. The evaluation of natural and anthropogenic degradation of soils in the area of dehydration influence of Drzewce lignite pit. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual 59(2), 177–190. (in Polish with English abstract).
 
17.
Owczarzak, W., Mocek, A., Kaczmarek, Z., Gajewski, P., Glina B., 2017. Changes of soli water regime types in the area adjacent to the Tomisławice open-cast lignite mine (central Poland). Soil Science Annual 68(1), 39–45. https://doi.org/10.1515/ ssa-2017-0005.
 
18.
Owczarzak, W, Mocek, A, Kryszak, A, Kryszak, J, Marszelewski, W., 2018. Uzupełniające badania gleboznawcze terenów wokół o/Drzewce – etap V. Ekspertyza gleboznawcza, Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gruntów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, umowa 0328/2017 z dn. 29.08.2017 (in Polish), mscr.
 
19.
PTG, 2009. Particle size distribution and textural classes of soils and mineral materials – classification of Polish Society of Soil Science 2008. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual 60(2), 5–16. (in Polish with English abstract).
 
20.
Rząsa, S., Owczarzak, W., Mocek, A., 1999. Problemy odwodnieniowej degradacji gleb uprawnych w rejonach kopalnictwa odkrywkowego na Niżu Środkowopolskim. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 394 pp. (in Polish).
 
21.
Strzemski, M., 1955. Typologia mad polskich. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual 4, 180–192. (in Polish).
 
22.
SgP (Systematyka gleb Polski), 2011. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual 62(3), 1–193. (in Polish with English abstract).
 
23.
Systematyka gleb Polski, 2019. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy Klasyfikacji i Kartografii Gleb. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Wrocław-Warszawa, 250 pp. (in Polish).
 
24.
Zawadzki S., 2002. Podstawy gleboznawstwa. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 177 pp. (in Polish).
 
eISSN:2300-4975
ISSN:2300-4967
Journals System - logo
Scroll to top